Belasting, eigen woning en scheiding

Belastingen zijn geen sexy onderwerp, ik weet het. Veel vrouwen (en mannen) vinden het invullen van de belastingaangifte een ingewikkelde klus. En dat is ook wel begrijpelijk, want de belastingwetgeving wordt – gedreven door fraudebestrijding – steeds ingewikkelder. Bovendien kunnen de gevolgen van fouten in de aangifte grote financiële gevolgen hebben.

Gelukkig is de belastingdienst niet de Grote Boze Wolf. Ze probeert het voor de belastingbetaler zo makkelijk mogelijk te maken. Veel van de benodigde gegevens krijgen ze al aangeleverd van werkgevers, banken en uitkeringsinstanties. Deze vullen ze alvast voor je in en jij als belastingplichtige hoeft alleen nog maar de aangifte te controleren. Ben je in loondienst, woon je gehuurd en heb je alleen wat geld op bank- en spaarrekeningen staan? Dan is de aangifte inkomstenbelasting een piece of cake.

Maar zodra je bijvoorbeeld een koopwoning hebt, alimentatie ontvangt (of betaalt) of een vakantiehuis in het buitenland bezit – om maar wat te noemen – wordt de aangifte al ingewikkelder. Het grootste struikelblok in de aangifte inkomstenbelasting? De eigen woning.

Eigen woning
Als je een woning koopt komt er een hoop op je af. Behalve dat verhuizen één van de meest stressvolle gebeurtenissen in een mensenleven is, krijg je ook nog eens te maken met de belastingdienst. De hoofdregel zal algemeen bekend zijn: alle kosten die samenhangen met de financiering van je eigen woning zijn aftrekbaar – de hypotheekrente maar ook de notariskosten voor het passeren van de hypotheekakte en de afsluitprovisie van de bank. Koop je de woning samen met je partner? Dan ben je automatisch ook fiscaal partner en mag je de aftrekbare kosten zo gunstig mogelijk tussen elkaar verdelen. Let wel op: de woning moet volledig aan jou ter beschikking staan (dus je mag het niet verhuren aan iemand anders) en per huishouden kan er maar één eigen woning zijn.

De moeilijkheid ontstaat als je je huidige woning verkoopt en een nieuwe woning koopt waardoor je met de bijleenregeling te maken krijgt. Kort gezegd wordt je door de bijleenregeling verplicht om de winst die je maakt op de verkoop van je oude woning te besteden aan de koop van je nieuwe woning. Doe je dit niet, dan is een deel van je hypotheekrente niet langer aftrekbaar. Dit speelt overigens ook als je je eigen woning verkoopt om te gaan samenwonen met je partner in een nieuwe koopwoning. Het is dan ook aan te raden om in dit soort situaties een belastingadviseur in te schakelen.

Denk ook aan het aanvragen van een voorlopige teruggave. Hiermee ontvang je alvast maandelijks een deel van je belastinggeld terug en hoef je niet te wachten totdat je jaarlijkse aangifte inkomstenbelasting is behandeld.

Scheiden
Op 1 september jl. is de belastingdienst gestart met de campagne ‘Voor wie verder wil, maar niet samen’. De aanleiding hiervoor is dat veel stellen die gaan scheiden fouten maken in hun aangiften. Die fouten kunnen leiden tot navorderingen (van soms wel duizenden euro’s), dwangbevelen en andere vervelende toestanden.

De fouten die gemaakt worden zien voornamelijk op – je raadt het al – de eigen woning. Het is namelijk zo dat als je uit elkaar gaat alleen degene die in het huis blijft wonen de hypotheekrenteaftrek mag toepassen en dan alleen nog zijn/haar eigen deel. Dat zal in de meeste gevallen 50% zijn.

Overigens kun je ervoor kiezen om in het jaar dat je gaat scheiden nog te worden aangemerkt als fiscaal partner. Je kunt dan nog één keer gebruik maken van het voordeel om de hypotheekrente zo gunstig mogelijk toe te rekenen aan de meestverdienende partner. Leg dan in het echtscheidingsconvenant wel vast hoe dit voordeel wordt verrekend tussen jullie beide.

Alimentatie
Maar wat nou als je partner in de woning blijft en jij de volledige hypotheekrente betaalt, is dat dan wel aftrekbaar? Nee en ja. Het is niet aftrekbaar als hypotheekrente, want je woont niet meer in het huis. Maar het is wel aftrekbaar als alimentatieverplichting. Komt per saldo op hetzelfde neer, maar om discussies met de fiscus te voorkomen is het belangrijk om het op de juiste manier in de aangifte te verwerken. Ook hier geldt: schakel bij twijfel een belastingadviseur in.

Tot slot nog 3 tips voor als je gaat scheiden:
1. Pas je voorlopige teruggave zo snel mogelijk aan de nieuwe situatie aan. Doe je dat niet, dan loop je het risico bij je aangifte belasting terug te moeten betalen. Met belastingrente. En die rente is met 4% een stuk hoger dan wat je op je spaarrekening krijgt.
2. Ga je een co-ouderschap aan? Meldt dit dan bij de belastingdienst om problemen met de kinderopvangtoeslag te voorkomen.
3. Leg ook alle fiscale gevolgen en afspraken vast in het echtscheidingsconvenant om onderlinge discussies te voorkomen.